Hoe zorg je goed voor jouw verantwoordelijkheidsgevoel

Onlangs was ik bij een zeven daagse cursus over persoonlijke ontwikkeling, en die was fantastisch. Ik leerde heel veel bijzondere, unieke mensen kennen en kwam tot veel mooie inzichten. Er ontstond een hechte band in de groep. Ik was zo vrolijk en enthousiast dat ik het een fantastisch idee vond om met de groep ’s avonds te gaan dansen. Iets wat ik super leuk vind om te doen. Ik kreeg een aantal mede trainees enthousiast genoeg om mee te gaan. Eenmaal daar, was ik het eerste uur eigenlijk alleen maar bezig met deze andere drie mensen. Ik had ze tenslotte uitgenodigd en dan moet ik ook zorgen dat zij het naar hun zin hebben toch? We waren ergens aan het dansen in de duinen. Continu keek ik om me heen en dacht ik: ‘Vinden ze het leuk?’, ‘Gaat het wel goed?’. En zo waren we ineens een uur verder, terwijl de dansavond maar 2 uurtjes duurde. Ineens besefte ik me: ‘Hé, volgens mij kwam ik hier omdat ik het leuk vond toch?’ Herken je dit? Je voelt je bijvoorbeeld verantwoordelijk voor dat de ander het naar z’n zin heeft, bijvoorbeeld op een feestje, of je probeert vaak stiltes op te vullen. Of misschien werk je wel met mensen en voel je verantwoordelijk dat jouw cliënten de juiste doelen behalen? Dit plaatje gaat over verantwoordelijkheid. Wat klopt er niet aan dit plaatje?

JUIST! De lijntjes van jezelf (ik) naar het pijn en geluk van de ander. Verantwoordelijk zijn voor gevoelens van een ander bestaat niet. Want ieder is zelf verantwoordelijk voor zijn geluk en zijn lijden oftewel voor zijn pijn en zijn plezier. Het bij je dragen van verantwoordelijkheden van anderen kost allemaal heel veel energie, en het kan er ook nog eens voor zorgen dat je zelf geen plezier meer ervaart in wat je doet.

Mogen we dan helemaal geen verantwoordelijkheidsgevoel ervaren? Wel en niet! Ik denk dat mensen met een groot verantwoordelijkheidsgevoel de wereld een stukje mooier maken, want ze zijn zorgzaam voor anderen. Maar noem het dan zoiets: ‘Ik zorg met plezier voor anderen, maar ik ben niet verantwoordelijk voor het gevoel van de ander’. Blijf hierin vooral inchecken bij jezelf, en voel ook hoe mooi het is wat je doet voor de ander, zonder jezelf hierin te verliezen. We kunnen niet verantwoordelijk zijn voor het pijn en plezier van de ander. We kunnen alleen goede condities creëren, zoals een veilige haven zijn, een goede gesprekspartner, aandacht en liefde geven.

Dit is hoe het hoort te zijn:

Hoe gaan we er dan mee om? Het is goed om regelmatig even in te checken bij jezelf op het moment dat je in een situatie komt waarin je de neiging hebt om verantwoordelijkheid op je te nemen. Stel jezelf dan de volgende vragen: Kun je er allereerst iets aan doen? Is het aan jou om er iets aan te doen? Is het nodig dat jij actie onderneemt?

Voorbeeld uit mijn praktijk:

Deze week sprak ik met een cliënt van mij. Ze is diëtiste maar blijft zich maar nerveus voelen. Iedere dag staat ze met spanning op. Ze heeft al hartkloppingen als ze wakker wordt. Voor haar gevoel heeft dat met haar werk te maken. Ze noemt zelf dat ze onzeker is in haar werk. Toen stelde ik haar de vraag: ‘Hoe doe je dat dan, onzeker zijn?’. Ze zei ‘Nou, dan geef ik adviezen aan een cliënt maar uiteindelijk doen ze dan niet wat ik zeg, en dan denk ik: Ik doe mijn werk dus niet goed genoeg en ik kan het niet.’ Toen vroeg ik haar of dit cliënten zijn die zelf ook willen veranderen. Ze zei dat dat niet altijd zo is. Soms worden ze gestuurd door een arts of door familie, en zijn ze eigenlijk zelf niet gemotiveerd. Ik zei tegen haar: ‘Hmm, dus het is jouw verantwoordelijkheid dat iemand niet gemotiveerd is om in beweging te komen, en daar stop je zoveel energie in dat je het jezelf kwalijk neemt ook nog en dit effect heeft op hoe je je voelt’. Dit was voor haar een eye-opener. Uiteindelijk ging ik met haar verder in gesprek over hoe ze kan leren haar grenzen aan te geven en duidelijkheid geven in wat voor haar de voorwaarden zijn om met iemand samen te werken. Tevens ervaarde ze dat ze te weinig tools had om mensen te kunnen motiveren, dus adviseerde ik haar om een cursus hierin te volgen. Ik daagde haar uit om eens de ‘luie diëtiste’ te spelen. Dat was wel wat uit haar comfort zone, want ze heeft geleerd dat ze altijd haar best moet doen. Toen ze vroeger in de turnwereld zat, was het nooit goed genoeg. Die regel draagt ze nog steeds met haar mee.

Herken je zo'n situatie? Check eens in bij jezelf, stel jezelf de vragen hierboven en je zult merken dat je iets minder je best hoeft te doen voor anderen. Zo, dat lucht op of niet!